OD DEWONU W TYCH SAMYCH WARUNKACH BYTOWANIA
Ryby dwudyszne nie zmieniły warunków swego bytowania co najmniej od dewonu, toteż ich budowa zmieniła się stosunkowo niewiele od tych zamierzchłych czasów. Obecnie żyją tylko trzy rodzaje należące do tej grupy, oddzielone od siebie ogromnymi przestrzeniami oceanów. Jeden rodzaj żyje w wodach słodkich Australii, drugi w Ameryce Południowej, a trzeci w tropikach Afryki. Ten ostatni posiada właściwość ułatwiającą mu życie w specyficznym środowisku; jest nią zdolność do zapadania w sen letni. Była ona dość szczegółowo badana. Gdy poziom wody w zbiorniku opadnie bardzo nisko, wówczas kamongo (krajowa nazwa gatunku Protopterus annectens) zakopuje się w mule dennym, zwija spiralnie i wydziela ze skóry śluz, tworzący po wyschnięciu twardy kokon. W tych warunkach ryba zapada w stan odrętwienia, w którym znosi nie tylko zupełne wyschnięcie i stwardnienie mułu, ale nawet ostrożne wycięcie bryły zawierającej kokon, długotrwały transport i przechowywanie na sucho w laboratorium. Nie może to jednak trwać przez czas nieograniczony, gdyż ryba zamknięta w kokonie ma jednak pewną przemianę materii, choć bardzo obniżoną. Odrętw-iała ryba z rzadka oddycha płucami, serce jej bije, a tkanki zużywają powoli zapasy energii.